Miếu thờ thần nước tại làng Nghiến, thị trấn Đồng Văn.

Để thờ Thần Nước, người dân làng Nghiến, thị trấn Đồng Văn, tỉnh Hà Giang đã xây một ngôi miếu ngay dưới chân vách đá vôi, trông ra thung lũng Karst rộng lớn.

Truyền thuyết kể rằng, khi xưa Đồng Văn là một vùng đá tai mèo khô cằn, hoang vu. Mùa đông lạnh giá, mùa hạ nóng nực. Nhiều bộ tộc đến đây định cư cũng phải bỏ đi. Đến lượt người Tày, họ được thần báo mộng đây là vùng đất tốt, muốn sống yên ổn phải lập miếu thờ, rồi chỉ cho họ một nơi có khe nước nhỏ chảy từ núi ra với một mầm cây mọc lên từ đó. Người Tày liền lập miếu thờ Thần Nước.

Ngay sau khi lập miếu, nguồn nước bỗng tràn trề, trong lành mát mẻ; đất đai trở nên phì nhiêu, mầm cây nhỏ vụt lớn thành rừng xanh ngút ngàn. Cuộc sống của dân làng trở nên ấm no, đầy đủ. Nhưng dư dả khiến lớp trẻ trở nên lười biếng. Họ suốt ngày say sưa, bê trễ việc đồng áng, thiếu thì vào rừng săn bắt, hái lượm, đốn gỗ làm nhà, làm củi, bỏ quên ngôi miếu khiến nó dần trở thành hoang phế.

Một đêm, vị thần hiện về, cảnh báo rằng nếu dân làng còn tiếp tục cuộc sống như thế thì ngài sẽ đưa cả vùng về với hoang vu, đói khát thuở nào. Ngay sáng hôm sau cả vùng Đồng Văn màu mỡ bị thu hẹp lại, nhường chỗ cho núi cao, vực sâu, nguồn nước lặn hết vào lòng đất. Hoảng sợ, các già làng tập hợp con cháu lại khuyên nhủ. Họ sửa sang lại ngôi miếu, biện lễ cầu khấn hứa không tái phạm. Thần linh nhận lễ, nhưng không giải nguyền, chỉ để lại cho Đồng Văn một phần đồng xanh lọt thỏm giữa bạt ngàn núi đá như một lời nhắc nhở.

Từ đó trở đi, người dân dặn nhau cùng bảo vệ ngôi miếu, hàng năm chọn đêm giao thừa (âm lịch) để làm lễ cầu xin thần thánh lấy nước mới, cầu thần thánh cho tài lộc, sức khỏe nhiều như nước; cầu mưa thuận gió hòa, làm ăn phát đạt… cũng từ đó, họ không còn săn bắt, hái lượm mà chăm chỉ trồng ngô lúa, hoa màu, nuôi gia súc, gia cầm để có cái ăn; không chặt phá rừng lấy đất trình tường, nung ngói làm nhà để tiết kiệm gỗ.

Ngoài ra, đồng bào nơi đây còn dặn nhau cùng bảo vệ nguồn nước sạch cấp cho cả khu vực thị trấn Đồng Văn. Ngôi miếu thờ thần nước cũng là nơi tụ họp của bà con trong làng cùng lấy nước, tắm giặt, trò chuyện ...